Anasayfa
Latest images
Zerdeçal kanser tedavisinde bir umut mu?
Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA eyesilada@yeditepe.edu.tr
Yemeklere lezzet katmak için kullanılan zerdeçalın şifa veren etkileri de biliniyor
Baharatların yemeklerimize kazandırdığı güzel lezzet ve aromanın ötesinde sağlığımız için de önemli yararları bulunduğu deneysel çalışmalar ile de ortaya konuluyor. Baharatların yararlarını ortaya koyan bu bilimsel çalışmaları incelediğimiz yazılarımızda şimdiye kadar karabiber, tarçın ve zencefil üzerinde yayınlanmış çalışmalar ile etkinliğini yorumlamaya çalıştık. Bu hafta, Türkçe’de ‘zerdeçal, zerdeçöp, Hint safranı’ gibi isimler ile bilinen ya da İngilizce ‘turmeric’ olarak adlandırılan bir baharattan bahsetmek istiyorum.
Zerdeçal, (Latince adı; Curcuma longa) zencefil ile aynı bitki grubundan, yani akrabası (Zingiberaceae). Uzakdoğu’da yetiştirilen tropik bir bitki. Esasında Türk yemek kültüründe diğerlerine göre daha az aşina olduğumuz bir baharat. Suda kaynatılıp kurutulmuş kökleri (rizom) öğütülerek Hintlilerin meşhur baharat karışımı ‘köri’nin temelini oluşturuyor. Köriye karakteristik koyu sarı rengini ve lezzetini veren de zerdeçal. Bu sarı rengi nedeniyle peynirler, tereyağı gibi gıdaların haricinde deri ve giysi gibi malzemelerin renklendirilmesinde de yararlanılıyor. Bu nedenle Hint safranı olarak da adlandırılıyor. Bilhassa çorba, tavuk, balık çorbası/güveci gibi yemeklerde aranılan bir çeşni.
GELENEKSEL TEDAVİ
Zerdeçalın geleneksel Uzakdoğu tedavilerinde ayrı bir yeri bulunduğu belirtilmekte ve yüzlerce yıldır çeşitli amaçlar ile kullanılmaktadır. Hint tedavi sistemi olan Ayurveda’da çeşitli solunum sistemi rahatsızlıkları (astım, alerji, öksürük, sinüzit), karaciğer rahatsızlıkları, iştahsızlık, diyabetik yaralar, eklemlerde burkulma ve şişlik gibi durumlarda ve romatizmal ağrılarda zerdeçal önerilmektedir. Geleneksel Çin tedavi sistemindeise bilhassa karın bölgesindeki ağrılarda kullanılmaktadır.
Zerdeçal üzerinde yayınlanmış bilimsel çalışmalara ulaşmak için bilimsel kaynakları incelediğimde sadece 2007 yılından 2008 yılında günümüz kadar 103 bilimsel yayınla karşılaştım. Bilimsel kaynaklarda yer alan 654 çalışmanın 502’si 2000 yılından sonra yapılmış. Bu artan ilginin en önemli etkeni zerdaçalın ve etkili bileşenleri olan kurkuminlerin son yıllarda bilhassa çeşitli kanser tipleri üzerinde etkinliğini ortaya koyan çalışmalar. Yapılan deneysel çalışmalar ile gerek zerdeçal özütlerinin ve gerekse içerisindeki başlıca etkili bileşenleri olan fenolik yapıdaki kurkuminlerin ayrıca antioksidan, iltihap giderici, virüs, bakteri ve mantar enfeksiyonlarına karşı, diyabet, allerjiler, artrit, Alzheimer hastalığı ve diğer süregen hastalıklarda etkili olabileceğine dair deneysel bulgular bildirilmektedir.
KANSERE ETKİSİ
Yapılan deneysel çalışmalar zerdeçalın etkili bileşeni olan kurkuminin kolon, cilt ve göğüs kanserleri üzerinde etkili olabileceğini ortaya koymuş. Muhtemel etki şekli üzerinde yapılan yorumlarda antioksidan etkisinin rolü bulunduğu, tümör hücrelerinin kan ile beslenmesini önleyerek (anti-anjiogenez) ya da kanser hücresi üzerinde doğrudan etkili olabileceği şeklinde. Ancak insanlarda kanser gelişimini önleyici bir rolü olup olamayacağı konusunda henüz bir bulgu bulunmuyor.
Yapılan çalışmalar kurkuminlerin kanserin oluşumu ve gelişiminde rol oynayan farklı hedefler ve kademeler üzerinde etkili olabileceğini ortaya koyuyor. Bu bakımdan kurkumin gerek tek başına uygulamalarda ve gerekse kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar ile birlikte kullanılması halinde ‘çok-boyutlu/çok-hedefli’ bir ilaç olarak ümit vaat ediyor. Bu konuda daha ayrıntılı çalışmalar var mı? Bu konuya daha sonra değineceğiz.
Prof. Dr. Erdem YEŞİLADA eyesilada@yeditepe.edu.tr
Yemeklere lezzet katmak için kullanılan zerdeçalın şifa veren etkileri de biliniyor
Baharatların yemeklerimize kazandırdığı güzel lezzet ve aromanın ötesinde sağlığımız için de önemli yararları bulunduğu deneysel çalışmalar ile de ortaya konuluyor. Baharatların yararlarını ortaya koyan bu bilimsel çalışmaları incelediğimiz yazılarımızda şimdiye kadar karabiber, tarçın ve zencefil üzerinde yayınlanmış çalışmalar ile etkinliğini yorumlamaya çalıştık. Bu hafta, Türkçe’de ‘zerdeçal, zerdeçöp, Hint safranı’ gibi isimler ile bilinen ya da İngilizce ‘turmeric’ olarak adlandırılan bir baharattan bahsetmek istiyorum.
Zerdeçal, (Latince adı; Curcuma longa) zencefil ile aynı bitki grubundan, yani akrabası (Zingiberaceae). Uzakdoğu’da yetiştirilen tropik bir bitki. Esasında Türk yemek kültüründe diğerlerine göre daha az aşina olduğumuz bir baharat. Suda kaynatılıp kurutulmuş kökleri (rizom) öğütülerek Hintlilerin meşhur baharat karışımı ‘köri’nin temelini oluşturuyor. Köriye karakteristik koyu sarı rengini ve lezzetini veren de zerdeçal. Bu sarı rengi nedeniyle peynirler, tereyağı gibi gıdaların haricinde deri ve giysi gibi malzemelerin renklendirilmesinde de yararlanılıyor. Bu nedenle Hint safranı olarak da adlandırılıyor. Bilhassa çorba, tavuk, balık çorbası/güveci gibi yemeklerde aranılan bir çeşni.
GELENEKSEL TEDAVİ
Zerdeçalın geleneksel Uzakdoğu tedavilerinde ayrı bir yeri bulunduğu belirtilmekte ve yüzlerce yıldır çeşitli amaçlar ile kullanılmaktadır. Hint tedavi sistemi olan Ayurveda’da çeşitli solunum sistemi rahatsızlıkları (astım, alerji, öksürük, sinüzit), karaciğer rahatsızlıkları, iştahsızlık, diyabetik yaralar, eklemlerde burkulma ve şişlik gibi durumlarda ve romatizmal ağrılarda zerdeçal önerilmektedir. Geleneksel Çin tedavi sistemindeise bilhassa karın bölgesindeki ağrılarda kullanılmaktadır.
Zerdeçal üzerinde yayınlanmış bilimsel çalışmalara ulaşmak için bilimsel kaynakları incelediğimde sadece 2007 yılından 2008 yılında günümüz kadar 103 bilimsel yayınla karşılaştım. Bilimsel kaynaklarda yer alan 654 çalışmanın 502’si 2000 yılından sonra yapılmış. Bu artan ilginin en önemli etkeni zerdaçalın ve etkili bileşenleri olan kurkuminlerin son yıllarda bilhassa çeşitli kanser tipleri üzerinde etkinliğini ortaya koyan çalışmalar. Yapılan deneysel çalışmalar ile gerek zerdeçal özütlerinin ve gerekse içerisindeki başlıca etkili bileşenleri olan fenolik yapıdaki kurkuminlerin ayrıca antioksidan, iltihap giderici, virüs, bakteri ve mantar enfeksiyonlarına karşı, diyabet, allerjiler, artrit, Alzheimer hastalığı ve diğer süregen hastalıklarda etkili olabileceğine dair deneysel bulgular bildirilmektedir.
KANSERE ETKİSİ
Yapılan deneysel çalışmalar zerdeçalın etkili bileşeni olan kurkuminin kolon, cilt ve göğüs kanserleri üzerinde etkili olabileceğini ortaya koymuş. Muhtemel etki şekli üzerinde yapılan yorumlarda antioksidan etkisinin rolü bulunduğu, tümör hücrelerinin kan ile beslenmesini önleyerek (anti-anjiogenez) ya da kanser hücresi üzerinde doğrudan etkili olabileceği şeklinde. Ancak insanlarda kanser gelişimini önleyici bir rolü olup olamayacağı konusunda henüz bir bulgu bulunmuyor.
Yapılan çalışmalar kurkuminlerin kanserin oluşumu ve gelişiminde rol oynayan farklı hedefler ve kademeler üzerinde etkili olabileceğini ortaya koyuyor. Bu bakımdan kurkumin gerek tek başına uygulamalarda ve gerekse kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar ile birlikte kullanılması halinde ‘çok-boyutlu/çok-hedefli’ bir ilaç olarak ümit vaat ediyor. Bu konuda daha ayrıntılı çalışmalar var mı? Bu konuya daha sonra değineceğiz.
